Nieuws

Op Bibliotheekinzicht bundelt de KB kennis uit diverse actuele en betrouwbare onderzoeken die inzicht geven in de staat van het openbare bibliotheekstelsel. Bij de lancering in 2018 werd deze informatie vooral in artikelvorm aangeboden. Inmiddels zijn er op Bibliotheekinzicht steeds meer artikelen, maar ook dossiers, dashboards, datasets en onderzoeksinstrumenten terug te vinden. Professionals en beleidsmakers vinden daarmee richting en inspiratie voor het formuleren en evalueren van beleid.

In 2019 zijn 110 bibliotheken gestart met uitvoeren van effectonderzoek middels de Effectenmonitor. Met dit landelijke instrument verspreiden zij op eenvoudige wijze vragenlijsten onder de bezoekers van cursussen. De resultaten uit het onderzoek kunnen zij inzien via een persoonlijk dashboard. Ook in 2020 is dit landelijke instrument inzetbaar voor effectmeting, maar onder een nieuwe naam: Impactmonitor.

In 2020 gaat het Bibliotheekonderzoeksplatform (BOP) verder onder een nieuwe naam: Bibliotheekmonitor. Deze naamswijziging gaat gepaard met een aantal technische verbeterslagen, die het voor bibliotheken gemakkelijker maken de vragenlijsten in te vullen en met de resultaten aan de slag te gaan.

Op 28 november kwamen veertig bibliotheken bijeen in de Observant in Amersfoort om met elkaar in gesprek te gaan over hun ervaringen met de Effectenmonitor. Tijdens deze dag kregen de bibliotheken tips en ondersteuning bij het gebruik van de monitor, konden zij ervaringen en best practices uitwisselen en was er de mogelijkheid ontwikkelwensen voor de toekomst uit te spreken.

In 2018 is er circa 62,6 miljoen keer een bezoek gebracht aan de openbare bibliotheek. Dit is 5% meer dan in 2017. Ook het aantal activiteiten dat bibliotheken organiseren en het gebruik van de digitale collectie nam toe. Dit blijkt uit de bibliotheekgegevens die de KB over het jaar 2018 heeft verzameld en gepubliceerd. De gegevens laten zien dat de rol van bibliotheken steeds meer verschuift van klassieke uitleenbibliotheken naar brede maatschappelijke bibliotheken.

In april van dit jaar introduceerde de KB de Effectenmonitor. Sindsdien zijn 115 bibliotheken gestart met het uitvoeren van effectmetingen onder de bezoekers van basisvaardigheidscursussen.

Met de belastinghulp die vrijwel alle bibliotheken bieden, zijn in de aangifteperiode van 2019 ruim 13 duizend burgers bereikt. Dit betreft zowel directe hulp als doorverwijzingen naar andere partijen. Dat blijkt uit onderzoek naar de product- en dienstverlening van openbare bibliotheken rondom de Belastingdienst via het Bibliotheekonderzoeksplatform (BOP).

Wilt u de impact van uw bibliotheek vergroten en leren hoe u van een outputgestuurde naar een impactgerichte organisatie gaat? Wilt u uw eigen organisatie helpen om te denken vanuit impact en daarmee ook uw boodschap overtuigend overbrengen aan uw stakeholders en financiers? Meld u dan nu aan voor de Leergang Impactmanagement van de Koninklijke Bibliotheek (KB).

Het aanbod op het gebied van taal en digitaal blijft bij openbare bibliotheken hoog op de agenda staan.
Dat blijkt uit nieuw onderzoek (pdf) naar het landelijke programma de Bibliotheek en basisvaardigheden voor volwassenen, dat is uitgevoerd via het Bibliotheekonderzoeksplatform (BOP). Zo groeit het aanbod gestaag en wordt er meer incidenteel en structureel budget vrijgemaakt.

Met de Monitor de Bibliotheek op school van Kunst van Lezen wordt de opbrengst van de samenwerking tussen school en bibliotheek in kaart gebracht. Het gaat hierbij om leesbevordering en informatievaardigheden.

Dataverwerker Desan stelt jaarlijks een landelijke analyse op van de resultaten voor zowel primair als voortgezet onderwijs.

Op 2 juli zijn de onderzoeken ‘Voor- en vroegschoolse educatie' (VVE), ‘Samenwerking primair onderwijs’ en ‘Samenwerking voortgezet onderwijs’ gestart via het Bibliotheekonderzoeksplatform (BOP). De onderzoeken lopen tot en met vrijdag 20 september.

Welke kennis hebben we nodig om de unieke rol en betekenis van bibliotheken op de korte en middellange termijn te ondersteunen? De Kennisagenda Openbare Bibliotheken beschrijft drie overkoepelende thema’s die als basis kunnen dienen voor onderzoek naar de veranderende rol en positionering van bibliotheken.

Stichting Lezen, samenwerkingspartner van de KB, heeft een Engelstalige versie gelanceerd van www.leesmonitor.nu. Op deze site publiceert de stichting de belangrijkste onderzoeken naar de effecten van leesbevordering.

Tijdens het Nationale Bibliotheekcongres 2019 zoomden we in op het thema ‘diversiteit’. Ruim 1.000 bezoekers kwamen op 16 april naar de Van Nelle Fabriek te Rotterdam om zich in dit onderwerp te verdiepen. Met ons werk staan we midden in de maatschappij. Een maatschappij met zoveel culturen en generaties, eentje die inmiddels behoorlijk divers is geworden.

Hoe ziet de optimale jeugdcollectie er uit? Om deze vraag te beantwoorden hebben Stichting Lezen en de Koninklijke Bibliotheek (KB) een onderzoek laten uitvoeren om te kijken wat de beste omvang en samenstelling van jeugdcollecties in Nederland is. Het rapport Naar optimale jeugdcollecties op bibliotheken en scholen (pdf) is op 26 maart gepresenteerd tijdens de landelijke collectiemiddag.

Openbare bibliotheken organiseren jaarlijks bijna 150.000 activiteiten. Om te laten zien wat er gebeurt in de Bibliotheek heeft de Koninklijke Bibliotheek (KB) een publicatie laten maken met aansprekende voorbeelden en foto’s van activiteiten bij elk van de vijf kernfuncties: kennis en informatie, ontwikkeling en educatie, leesbevordering en kennismaking met literatuur, ontmoeting en debat, kunst en cultuur.

Eind maart start de meting Gegevenslevering Wsob 2018 via het Bibliotheekonderzoeksplatform. De afgelopen jaren hebben we hard gewerkt aan de verbetering van de vragenlijsten en zijn een aantal definities aangescherpt.

De TU Delft heeft de Atlas: Makerspaces in Public Libraries in the Netherlands (pdf) gepubliceerd. Deze Atlas bevat de bevindingen van een veldonderzoek naar vijftien makerspaces in openbare bibliotheken in Nederland.

Bibliotheken ervaren hun manier van samenwerken met partners in het primair onderwijs als grootste succes. Zij beschikken daarbij over een breed aanbod van leesbevorderingsactiviteiten voor kinderen, leerkrachten én ouders, en kunnen voldoende expertise inzetten. Dit blijkt uit het rapport ‘Dienstverlening openbare bibliotheken aan het primair onderwijs’ (pdf).

Het merendeel van de openbare bibliotheken (84%) werkt samen met het voortgezet onderwijs. Zij bedienen hiermee samen 695 schoolvestigingen: 48% van de schoolvestigingen in het werkgebied van de bibliotheken. De dienstverlening richt zich meestal op leesbevordering en in mindere mate ook op informatievaardigheden en mediawijsheid.

De KB heeft een Effectenmonitor ontwikkeld waarmee bibliotheken onderzoek kunnen doen naar de opbrengsten van hun cursussen rond basisvaardigheden.

Het zichtbaar maken van haar maatschappelijke waarde is onder bibliotheken een breed gedragen wens, maar het is ook een complex proces. Met de landelijke Effectenmonitor wil de Koninklijke Bibliotheek bibliotheken hierbij ondersteunen.